bo'ladi.
Elektron nur yoyilmasi trayektoriyasining xarakteri nalaqal karraligi bilan, balki chastotalar orasidagi fazoviy munosaaball.u bilan ham aniqlanadi, shuning uchun bu usulning qo'llanilisln apparatura bilan ishlashning ma'lum bir amaliy ko'nikmalaimi talab qiladi. Aylanmali yoyilma usuli «X», «Y» va «Z» kanallan tomonidan yo'lga qo'yiladi, bunda «Z» kanal — ENT (elcklmn nur trubkasi)ning elektron nur yorqinligini avtomat tai/d.i boshqarish kanali. Bir xil signal bevosita va faza siljish zanim orqali vertikal va gorizantal og'ish kanallariga uzatiladi. Ekranda ellipsnitashkil etuvchisi shakllanadi, u yorqinlik bo'yicha laiq qiluvchi bir qator kesmalarga bo'lingan. Bunday kesmalar juftlikining miqdoriga qarab chastota orasidagi karralilik koeffitsiyeni aniqlanadi.
O'lchanayotgan chastota ikki chastotaiaming karralilik koofitsiyenti orqali oson aniqlanadi. Karralilik koeffitsentining qiymal ko'rish organining ruxsat etish qobiliyati bilan chegaralanadi. Chunki qora va yorug' oraliqlarning ko'p miqdorda bo'lishda kesmalar ekranda bir liniyaga qo'shilib ketadi.
Aylanma yoyilma usulini modifikatsiyasi — bu spiral yoyilmagan o'tish, bunda ekranda hiri ikkinchisiga qo'shilib ketgan aylanalar qatori yuzaga keladi. Bu bilan elektron nur traektoriyasini uzunliki oshishi hisobiga kanali koeffitsientini anchagina oshirish mumkin bo'ladi.
Keyingi usul ossillografga yoyilma chizig'ida chastotaviy belgilarini shakllantiruvchi bir qator yuqori barqaror generatorlarni ulashga asoslangan. Bu holda yoyilma chizig'i uzluksiz emas, balki qora va yorug' oraliqlardan iborat punktir chiziq bo'Iib shakllanadi. Shunday qilib, oq-qora oraliqlar juftiiklari o'rnatilgan gene- ratorlarning namunaviy davrga vaqt bo'yicha normallashtiriladi. Ostsillograf yoyilmani oddiy rejimida ishlaydi, lekin tadqiq qilinayotgan signalning ossillogrammasi diskret oq-qora kesma- lardan iborat bo'ladi. Ossiliogrammaning bir davrga to'g'ri keluvchi oq-qora oraliqlar juftlarining miqdori namunaviy va o'lchanayotgan davrlarning karrali koeffitsientini aniqlaydi.
3.1. Boshqaruv panelining tavsifi
Dasturni ishga tushirishda laboratoriya qurilmasining sarhad varag'i ochiladi. «Dasturni boshlash» tugmasi aktivlashtirilgandan so'ng displey ckranida atnaliy tadqiqotlarni o'tkazish uchun ish rejimlarini boshqarish paneli paydo bo'ladi.
Ekranning chap qismi uch paneldan iborat. Yuqori qismida turli shakldagi elektr signalni shakllantiruvchi generator blokining boshqaruv paneli joylashgan. Keyin ossillograf amplitudasi va vaqt kalibratorini boshqarish paneli joylashgan. Pastki qismida «X» kanal uchun elektron nurning statik sozlash elementlariga ega panel o'rin olgan. «Fez» va «Sekin» boshqarish tugmalari yordamida elektron nur koordinita tekisligiga nisbatan gorizontal bo'yicha o'ngga va chapga yuradi.
Ossillograf ekrani vaqt diagrammalarining qulay vizual tahlili uchun boshqaruv panelining katta qismini egallagan. Ostsillograf ekranining tagida generator blokining parametrlarini boshqarish organlari joylashgan. Sozlash parametrlari bo'Iib elektrsignallar- ning amplitudasi, davri va skvajnosti hisoblanadi. Shu yerning o'zida ostsillogrammalarni veitikal o'q bo'yicha markazlashtirish uchun sozlagich joylashgan. Qurilmani o'chirish qizil sektorda joylashgan tugma bilan amalga oshiriladi.
Ishlash qulay bo'lishi uchun generator ish rejimini o'zgartirish tugmalari nomerlangan hamda signal shaklini shartli belgilashdagi farqli belgilarga ega:
№1 tugma — sinusoidal shakldagi signal;
№2 tugma — arrasimon impulslar;
M»3 tugma — trapctsiyasimon impulslar;
№4 tugma — uchburchak shakldagi impulslar;
№5 tugma — to'g'riburchakli impulslai.
Generatorpanelida, shuningdek, ossilloj'ialiinig yoyilma generatorining sinxronizatsiyasini ulagichi mavjud.
Kvadrat oynadagi bayroq ossillograf ekranida vaqt dingramma- larini shakllanishiningharakatsizligini vabarqarorligim la mml ivdi.
3.2. Tajriba tadqiqotlarini bajarish uslubi
3.2.1. Elektr signallarning amplitudasini ossillografik o'lchovlari
Ugengenerator signalining amplitudasini 1 Volt va T takrorlash davrini 1 ms ga teng qilib o'rnatiladi. №1 tugma bosiladi va sinusoidal shakldagi signalni «Y» kanalga yoqiladi.
Statik sozlash qismidan foydalanib, vizual tahlil yanada qulay bo'lishi uchun ostsillogramma koordanitali to'r maydoniga o'rnatiladi. Ulushli qiymati hisobi bilan by ostsillogrammaning balandligi aniqlanadi. Qiymati amplituda kalibratori sektorida aks etgan chetlanish koeffitsienti qo'llanib, signalning amplitudasi quyidagi formula orqali aniqlanadi;
Uo’lch= Kyhy(1)
Absolut xatolik hisobi quyidagi formula orqali topiladi:
Δ = [ Ugen– Uo’lch]
Насхеме не показаны только дваблока питания: высоковольтный источник, который используется для вырабатывания высокого напряжения поступающего на ЭЛТ (электронно-лучевая трубка) и низковольтный, обеспечивающий работу всех узлов прибора. И отсутствует встроенныйкалибратор, который служит для настройки осциллографа и подготовки его к работе.
Diagrammada faqat ikkita quvvat manbai ko'rsatilmagan: CRT (katod nurlari trubkasi) ga etkazib beriladigan yuqori kuchlanishni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan va qurilmaning barcha qismlarining ishlashini ta'minlaydigan past kuchlanish manbai. Osiloskopni o'rnatish va uni ishga tayyorlash uchun xizmat qiluvchi o'rnatilgan kalibrator yo'q.
Исследуемый сигнал подаётся на вход "Y" канала вертикального отклонения и попадает на аттенюатор, который представляет собоймногопозиционный переключатель,регулирующий чувствительность. Его шкала отградуирована в V/см или V/дел. Имеется в виду одно деление координатной сетки нанесённой на экран ЭЛТ. Там же нанесены сами величины: 0,1 В,10 В, 100 В. Если амплитуда исследуемого сигнала неизвестна, мы устанавливаем минимальную чувствительность, например 100 вольт на деление. Тогда даже сигнал амплитудой 300 вольт не выведет прибор из строя.
O'rganilgan signal vertikal og'ish kanalining "Y" kirishiga boqiladi va sezgirlikni boshqaradigan ko'p pozitsiyali kalit bo'lgan attenuatorga tushadi. Uning shkalasi V / sm yoki V / div bilan ajratilgan. Bu CRT ekranida chizilgan koordinatali panjara bitta bo'linmasiga tegishli. Bu erda qiymatlarning o'zi belgilanadi: 0,1 V, 10 V, 100 V. Agar tekshirilayotgan signalning amplitudasi noma'lum bo'lsa, biz minimal sezgirlikni o'rnatamiz, masalan, bo'linish uchun 100 volt. Keyin 300 voltlik amplituda bo'lgan signal ham qurilmani o'chirmaydi.
Download 294.71 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
